Mê Cung Giá Cà Phê: Khi Chính Sách Gặp Biến Động Thị Trường Toàn Cầu

Biến Động Giá Cà Phê: Cái Khó Hiểu Của Một Ngày

Thị trường cà phê Việt Nam những ngày qua thực sự là một bức tranh đầy nghịch lý, đặc biệt là trong phiên giao dịch ngày 1-8 vừa qua. Ngay trong một buổi sáng, giá cà phê đã có những pha 'đảo chiều khó hiểu' khiến cả người nông dân lẫn doanh nghiệp phải nín thở theo dõi. Trên sàn , giá cà phê Robusta thoạt tiên giảm nhẹ ở các kỳ hạn gần, nhưng lại bất ngờ tăng vọt ở các kỳ hạn xa, vẽ nên một đường biểu đồ không đồng nhất. Trong khi đó, sàn lại chứng kiến giá Arabica tăng trưởng đều đặn, tạo nên sự phân hóa rõ rệt giữa hai loại cà phê chủ lực.

Tại thị trường nội địa, giá cà phê nhân xô đã có lúc chạm ngưỡng 100.000 đồng/kg, một cột mốc đáng mơ ước. Tuy nhiên, sự hưng phấn này nhanh chóng nhường chỗ cho những lo ngại khi giá Robusta chốt phiên lại giảm, bị ảnh hưởng bởi những thông tin bất lợi như tồn kho tăng và đặc biệt là vấn đề thuế đối ứng chưa được miễn. Sự biến động khó lường này không chỉ là con số trên bảng điện tử, mà còn là nỗi băn khoăn thường trực về một tương lai bất định cho những người sống với cây cà phê.

Sóng Ngầm Thị Trường Quốc Tế và Áp Lực Thuế Nội Địa

Sự 'đảo chiều' của giá cà phê không chỉ đơn thuần là phản ứng của cung cầu toàn cầu, mà còn là hệ quả của những 'sóng ngầm' phức tạp. Trong khi giá Robusta chật vật với áp lực từ tồn kho và tin tức tiêu cực, giá Arabica lại vững vàng hơn, phản ánh một phần nhu cầu và tình hình cung ứng khác biệt. Nhưng câu chuyện còn phức tạp hơn khi chúng ta nhìn vào áp lực từ chính sách thuế nội địa. đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo về những khó khăn khi áp dụng quy định thuế GTGT từ 1-7.

Với một ngành hàng mà 85% sản lượng cà phê nhân xanh dành cho xuất khẩu, việc phải nộp 5% thuế GTGT đang tạo ra gánh nặng tài chính khổng lồ. VICOFA ước tính, nếu không có giải pháp, riêng nửa cuối năm 2025, ngành cà phê có thể bị 'chôn vốn' lên tới 5.000 tỷ đồng – một con số đáng báo động. Việc chỉ khoảng 5% cà phê được doanh nghiệp xuất khẩu mua trực tiếp từ nông dân càng làm vấn đề thêm trầm trọng, khi phần lớn giao dịch qua trung gian lại bị áp thuế, gây ra sự chồng chéo và khó khăn trong hoàn thuế, bào mòn sức cạnh tranh của cà phê Việt trên trường quốc tế.

Người Trồng và Thương Lái: Giữa Vòng Xoáy Giá Cả

Trong 'mê cung' giá cà phê, người nông dân và các thương lái là những người trực tiếp hứng chịu mọi biến động. Khi giá cà phê trong nước vượt mốc 100.000 đồng/kg, nhiều đại lý đã nhanh chóng niêm yết giá cao để 'gom cà phê cuối vụ'. Điều này tạo ra một chút hy vọng cho bà con nông dân, những người đã kiên trì bám trụ với cây cà phê qua nhiều mùa vụ khó khăn. Tuy nhiên, niềm vui ấy thường ngắn ngủi. Sự 'đảo chiều' bất ngờ của giá Robusta trên sàn quốc tế, kết hợp với gánh nặng thuế GTGT tại thị trường nội địa, khiến họ đứng trước những quyết định khó khăn.

Thương lái, mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng, cũng không thoát khỏi vòng xoáy này. Họ vừa phải đối mặt với rủi ro biến động giá toàn cầu, vừa chịu áp lực về dòng tiền do chính sách thuế VAT. Khi vốn bị 'chôn' hàng ngàn tỷ đồng, khả năng thu mua cà phê từ nông dân của các doanh nghiệp và đại lý bị ảnh hưởng, có thể dẫn đến việc ép giá hoặc giảm sức mua, đẩy rủi ro về phía người trồng. Đây là một vòng luẩn quẩn mà nếu không có giải pháp kịp thời, sẽ tác động tiêu cực đến sinh kế của hàng triệu hộ gia đình.

Dự Báo Xu Hướng và Giải Pháp Cho Ngành Cà Phê Việt

Nhìn về phía trước, bức tranh ngành cà phê Việt Nam vẫn ẩn chứa nhiều thách thức và cơ hội. Xu hướng giá toàn cầu sẽ tiếp tục phụ thuộc vào nhiều yếu tố vĩ mô như tình hình kinh tế thế giới, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến các vùng trồng lớn, và chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, để vượt qua 'mê cung' hiện tại, giải pháp nội tại là cực kỳ quan trọng. Kiến nghị của VICOFA về việc đưa cà phê nhân xanh vào đối tượng không chịu thuế GTGT trong các khâu thương mại là một bước đi cấp thiết, giúp giải tỏa áp lực 'chôn vốn' và tăng cường khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Bên cạnh đó, ngành cà phê Việt cần hướng tới chiến lược phát triển bền vững hơn. Đó là việc đầu tư vào chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm thay vì chỉ xuất khẩu cà phê nhân thô. Khuyến khích nông dân áp dụng các tiêu chuẩn canh tác bền vững, nâng cao chất lượng hạt cà phê cũng là yếu tố then chốt để củng cố vị thế trên thị trường quốc tế. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân, cùng với chính sách linh hoạt, sẽ là chìa khóa để ngành cà phê Việt Nam không chỉ vượt qua giai đoạn khó khăn này mà còn vươn mình mạnh mẽ hơn trong tương lai.