Lê Thiết Cương: Kiến Trúc Sư Của Tối Giản, Người Định Hình Đa Vũ Trụ Nghệ Thuật Việt

Tác phẩm điêu khắc tối giản mang cảm hứng Phật giáo của họa sĩ Lê Thiết Cương.

Sự Tối Giản: Không Chỉ Là Phong Cách, Mà Là Triết Lý Sống

, một cái tên gắn liền với triết lý tối giản, đã dành gần bốn thập kỷ để kiến tạo nên một vũ trụ nghệ thuật độc đáo. Đối với ông, tối giản không đơn thuần là một trường phái hội họa hay một phong cách thiết kế, mà là "cá tính cốt tử", là "ADN", là "căn cước" không thể tách rời của chính mình. Dù là cầm cọ vẽ tranh, nặn tượng, làm gốm hay thiết kế đồ họa, dấu ấn tối giản luôn hiện hữu, như một lời tuyên ngôn mạnh mẽ về bản ngã. Ông từng chia sẻ, "Tối giản là tôi, tôi là tối giản," khẳng định sự hòa quyện tuyệt đối giữa con người và nghệ thuật. Sự tối giản trong tác phẩm của thấm đẫm tư tưởng Phật giáo, nơi "thiền là yên tĩnh, vô ngôn kiệm hình". Ông quan niệm, làm nghệ thuật cũng giống như hành trình tu tập, là trở về tìm cái "bản lai diện mục" của chính mình, tìm thấy nội tâm trong sự im lặng "sấm sét" của những đường nét, màu sắc được chắt lọc tinh tế. Ngay cả 24 bức minh họa cho "Truyện Kiều" của cũng thể hiện rõ nét tư duy này, giản lược đến mức tối đa nhưng vẫn gợi cảm và sâu sắc.

Họa sĩ Lê Thiết Cương tại sự kiện ra mắt sách 'Trò chuyện với hội họa'.

Từ Cọ Vẽ Đến Bút Lông: Hành Trình Đa Diện Của Một Tư Duy Tinh Hoa

Không chỉ là một họa sĩ tài năng, còn là một nhà phê bình sắc sảo và một nhà thiết kế đầy tinh thần chuyên nghiệp. Cuốn sách Thấy (2017) và gần đây nhất là Trò chuyện với hội họa đã khẳng định vị thế của ông trong lĩnh vực phê bình mỹ thuật. Với ngôn ngữ giản dị nhưng thẳng thắn, ông chỉ ra "cái hạt bụi quý" mà mỗi nghệ sĩ đóng góp cho hội họa, "kiệm lời nhất có thể" mà không cần nghe tác giả diễn giải về tác phẩm của họ. Ông tâm đắc với quan niệm của nhà sử học : mục tiêu cuối cùng là hiểu tác giả sâu sắc hơn chính họ tự hiểu mình. Điều này thể hiện một tư duy khách quan, nhưng đồng thời, ông cũng tin rằng "làm nghệ thuật, vẽ, viết là chủ quan. Không có chủ quan thì không có nghệ thuật." Chính sự kết hợp giữa cái nhìn sắc lạnh, phân tích dựa trên tác phẩm và sự thấu hiểu cái tôi nghệ sĩ đã tạo nên dấu ấn riêng biệt cho những bài viết của .

Minh họa tối giản của Lê Thiết Cương cho tác phẩm 'Truyện Kiều'.

Người Kiến Tạo Thầm Lặng: Dấu Ấn Qua Sách Và Tình Bạn Văn Chương

Bên cạnh những dấu ấn thị giác mạnh mẽ, còn là một "kiến trúc sư thầm lặng" định hình nhiều tác phẩm văn học thông qua vai trò thiết kế sách. Ông đã thổi hồn tối giản vào bìa sách của nhiều tên tuổi lớn như , , , tạo nên sự giao thoa độc đáo giữa hội họa và văn chương. Niềm đam mê đọc sách, đặc biệt là sách Phật, đã nuôi dưỡng chiều sâu triết lý trong ông, và cũng là cầu nối giúp ông thân thiết với nhiều nhân vật trong giới văn chương. Ông là bạn vong niên của nhà văn , và từng được bà , TS khen ngợi về sự nhiệt tình, trọng tình nghĩa. Bà chia sẻ, ông từng không tiếc công sức và tiền bạc giúp bạn bè ra sách, ra tác phẩm. Dù thành danh với cây cọ, ông vẫn say mê cầm bút, kế thừa phần nào ảnh hưởng từ người cha là nhà biên kịch, nhà thơ , để lại những bài viết sắc sảo, mang phong cách tối giản đặc trưng của riêng mình.

Chân dung họa sĩ Lê Thiết Cương, người để lại di sản nghệ thuật tối giản vượt thời gian.

Di Sản Vượt Thời Gian: Bài Học Từ Một Cuộc Đời Cống Hiến

Di sản mà để lại không chỉ là hàng loạt tác phẩm nghệ thuật tinh tế hay những bài phê bình sắc bén, mà còn là một bài học sâu sắc về sự nhất quán và cống hiến. Suốt cuộc đời, ông đã sống và sáng tạo một cách chân thật với triết lý tối giản của mình, không ngừng thể nghiệm qua các hình thái nghệ thuật khác nhau, từ tranh, tượng, gốm đến thiết kế và văn chương. Ngay cả những năm tháng cuối đời, khi chống chọi với bệnh tật, ông vẫn miệt mài làm việc, cho ra mắt cuốn Trò chuyện với hội họa và giám tuyển triển lãm gốm về . Sự nghiệp của ông, được ghi nhận bằng các giải thưởng quốc tế như (Nhật Bản), là minh chứng cho một tư duy nghệ thuật vượt ra ngoài khuôn khổ, luôn tìm kiếm giá trị cốt lõi. Tình bạn vong niên với , sự thấu hiểu sâu sắc các văn nghệ sĩ khác, và tinh thần sẵn lòng giúp đỡ bạn bè, tất cả đều phản ánh một con người sống trọn vẹn với những giá trị mình theo đuổi, để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong dòng chảy nghệ thuật Việt Nam.